Ga naar de inhoud
20 jaar Via Campesina

 

 

Zo is vanaf haar geboorte het recht op voedselsoevereiniteit de centrale politieke boodschap van Via Campesina.

 

Secretariaat eerst in België, dan verhuisd

 


Boerenorganisaties uit het Zuiden kennen de nadelen van een gebrek aan democratie. Daarom zijn democratische regels binnen de organisatie belangrijk: gelijke rechten voor vrouwen, mannen en jongeren, roulerend leiderschap. Zo was om praktische redenen in het begin het secretariaat in België gevestigd, maar om te laten zien dat het om een wereldwijde beweging gaat, is dat snel naar achtereenvolgens Midden-Amerika, Azië en momenteel Afrika verplaatst.

 

Assertiever houding

 


De agenda van Via Campesina werd in de beginperiode bepaald door de WTO-onderhandelingen. Landbouw hoort niet betrokken te worden bij vrijhandelsverdragen, omdat ze eerst en vooral gericht moet zijn op de lokale/regionale voedselvoorziening. Het toneel van de WTO-conferenties, in Seattle, later in Cancún, werd gekleurd door massale Via Campesina-vertegenwoordigers. Het eerste akkoord was nog een duidelijke verslechtering, maar een vervolg is er nooit gekomen. Via Campesina heeft Zuidelijke landen tot een assertiever houding aangemoedigd. En zo “mislukte” Seattle.

 

Vrijhandel: vrij voor wie?


Intussen zijn de diplomaten met frisse moed weer aan de slag gegaan, vertelt Geert Van Istendael in MO*-magazine. Het grote vrijhandelsakkoord tussen Europa en de Verenigde Staten wordt achter gesloten deuren onderhandeld en ook Karel de Gucht, de Europese Commissaris bevoegd voor handel, mag mee aanschuiven. De burgers moeten voor voldongen feiten gesteld worden, anders lukt het niet om handelswaar te maken van het hele leven. Van Istendael hoopt van ganser harte dat iemand de zwarte doos van deze onderhandelingen kraakt en de hele handel op internet gooit.

Want wat zou er allemaal op tafel liggen?

Alweer zullen zulke bedrijven staten kunnen vervolgen omdat die staten een gezondheidsbeleid voeren of ecologische maatregelen treffen of excessen van het financie-kapitalisme willen beteugelen. Ze kunnen staten vervolgen bij rechtbanken die zich onttrekken aan de normale rechtsgang, maar die zich wel conformeren aan de eisen van bijvoorbeeld de Wereldbank. Zakenadvocaten kunnen fungeren als rechter of, mocht het zo uitkomen, de zaak van een of andere internationale gigant bepleiten.

 

Onafhankelijkheid?

Laat me niet lachen, vooral als je weet dat dergelijke topadvocaten bewoners zijn van een heel klein planeetje, waar zowat iedereen iedereen kent. Zal een staat worden beboet? Die boetes zullen neerregenen op de gewone belastingbetaler van de beboete staat. Op u en mij dus.


Dit akkoord is een ramp voor ecologie, verzorgingsstaat en volksgezondheid. Niet minder. Komt het er, dan kunnen we de verzorgingsstaat, die hoeksteen van de Europese beschaving, die nu al afbrokkelt onder de mokerslagen van Europese Commissie, IMF en Europese Centrale Bank, in een armengraf gooien.

Lees het volledige artikel Boer Karel knijpt de katjes in het donker

 

 

 

Waarom zijn ook Europese en Noord-Amerikaanse boerenorganisaties aangesloten bij Via Campesina, dat toch grotendeels uit zuidelijke boerenorganisaties bestaat?

 


Joop: Je kan zeggen dat er wereldwijd twee soorten boerenorganisaties zijn. Die tweedeling wordt op verschillende manieren aangeduid: exportgerichte landbouw versus lokale/regionale landbouw of industriële landbouw versus boerenlandbouw. Zelf vind ik vereniging van vrienden van de agribusiness versus echte boerenorganisatie wel een mooie. Zo hebben de gevestigde landbouworganisaties in Europa de liberaliseringskoers van de EU voluit gesteund: de Nederlandse zuivelindustrie en de Nederlandse vereniging van vrienden van de zuivelindustrie willen een groter aandeel op de wereldmarkt. Ook al moet dat voor prijzen onder de kostprijs, mogelijk gemaakt door de directe inkomenssteun. Wij van de Nederlandse Akkerbouw Vakbond vinden dat schandalig: geld van de Europese belastingbetaler gebruiken om boeren elders in de wereld kapot te concurreren. De akkerbouw heeft juist alle belang bij voedselsoevereiniteit, het recht om je te beschermen tegen goedkope import. Kijk hoe fout het uitpakt, dat wij zonder belemmering de invoer van olie- en eiwithoudende zaden moeten toelaten. De zelfvoorzieningsgraad voor plantaardig eiwit in de EU is gedaald tot amper 20%.

 

Als wereldwijde boerenorganisatie vindt Via Campesina natuurlijk dat er grote vraagstukken (de voedselvoorziening, uitputting van grondstoffen, het klimaatvraagstuk ) zijn die om een wereldwijde aanpak vragen. Maar dan niet bij de WTO, waar slechts liberalisering nagestreefd wordt, maar bij de in beginsel meer democratische Verenigde Naties. Het is daarom een fantastische mijlpaal dat de landbouwpoot van de VN, de FAO, Via Campesina onlangs officieel erkende als belangrijke gesprekspartner.

 

Hanny, jij bent nu woordvoerder voor Via Campesina Europe. Hoeveel boeren en boerinnen vertegenwoordigen jullie?

 


European Coördination Via Campesina heeft 27 lidorganisaties uit Duitsland, België, Nederland, Engeland, Noorwegen, Finland, Zweden, Frankrijk, Spanje, Italië, Portugal, Turkije, Oostenrijk, Zwitserland, Roemenië, Schotland. In Litouwen, Polen en Tsjechië hebben we contacten, met mogelijke nieuwe leden.
Onze leden zijn boeren (peasants/paysans) die zich verbonden weten met de waarden: solidariteit in plaats van concurrentie, sociale rechtvaardigheid, duurzaam omgaan met natuurlijke bronnen, gezondheid van consumenten en producenten, regionale diversiteit van landbouwproducten en landbouwpraktijken.
Europees landbouwbeleid moet door Europeanen bepaald worden, niet door de WTO. We hebben internationale handelsregels nodig zonder dumping, gebaseerd op voedselsoevereiniteit en mensenrechten. Toegang tot water, land en zaden is een democratisch recht van boeren en bewoners van een gebied en moet niet in handen zijn van grote internationale ondernemingen.

 

Wervel is geen formeel lid van Via Campesina. Hoe zien jullie ons?

 

Doe een Wervelboek cadeau en schop je naasten een geweten!
Hanny Van Geel over Wervelboek Legal!
“Luc Vankrunkelsven vertelt op lichte toon en in toegankelijke taal wat de dagelijkse werkelijkheid is in Brazilië. Het is een geschreven documentaire, die de praktijken rond ontbossing, sojahandel, stuwdammen en economische belangenconflicten vertelt. Hij verhaalt ook van de hoop, groeiend bewustzijn, geweldige initiatieven. Hij laat zien wat het belang is van bouwen van nieuwe structuren, scholing, bewustwording en de geestdrift van hen die ermee bezig zijn. Het personen in het verhaal zijn echt en dichtbij, de andere spelers in het verhaal, de (multinationale) corporaties, bestuurders ook. Hoofdstukjes met steeds andere invalshoeken – en het inzicht bouwt zich op, helder en hoopvol. Kunstwerkjes van tekeningen en poëzie, verbinden het hoofd en het hart. Het is legal! [Braziliaans voor ‘tof’]
Een inspirerend cadeau in de komende maand van feest en bezinning, om ook spiritueel gevoed en met geestdrift het nieuwe jaar te beginnen.”

ECVC is een regionale vertakking van de wereldwijde beweging Via Campesina. De boeren in Via Campesina delen dezelfde waarden, hoewel hun agrarische praktijken en omstandigheden erg verschillen. Het is des te belangrijker om samen zichtbaar te zijn en de belangen naar voren te brengen, want 70% van de wereldbevolking wordt gevoed door kleinschalige familiale landbouw.

 


Via Campesina werkt op wereldniveau en op Europees niveau samen met bondgenoten maatschappelijke organisaties, die dezelfde doelen nastreven vanuit hun eigen invalshoek. In Europa doet ECVC dat via het netwerk van Nyéléni, de Europese beweging voor voedselsoevereiniteit. Wervel doet waardevol werk in Zuid-Amerika en voor de bewustwording in Noord-Europa. Wervel legt de verbinding tussen de effecten van de soja-productie daar en de verdwenen eiwitproductie hier. Ook inzake het zoeken naar duurzame landbouwpraktijken in België doet Wervel belangrijk werk. Samen staan we sterk.

 

Interview: Luc Vankrunkelsven
 
IFAP – WFO – Via Campesina  

International Federation of Agricultural Producers (IFAP) was de wereldwijde federatie van de grote boerenbonden, zoals bijvoorbeeld de Belgische Boerenbond, de grootschalige exportlandbouw van Brazilië (CNA), etc… Europees zijn ze verenigd in Copa-Cogeca (Copa, de syndicale poot van de Europese boerenbonden; Cogeca, de economische poot van de boerenbonden). Zie www.copa-cogeca.be.

IFAP was in Parijs gevestigd, maar werd eind 2010 bankroet verklaard. Even later stopte IFAP. Het werd afgeslankt en omgedoopt tot de World Farmers Organisation (WFO), gevestigd in Rome zoals FAO: www.wfo.oma.org.


Via Campesina (www.viacampesina.org) is de internationale van de boerenlandbouw. In sommige regio’s staan beide koepels tegenover elkaar. Bijvoorbeeld de landlozenbeweging MST in Brazilië is lid van Via Campesina; de grootgrondbezitters, verenigd in CNA, waren lid van IFAP. Brazilië is dan ook het land waar er twee ministeries van landbouw zijn: eentje voor de grootschalige, exportgerichte, kapitaalintensieve landbouw en agrobusiness van enkele tienduizenden supergrote ‘boeren’ tegenover het ‘ministerie van Agrarische Ontwikkeling’ voor 4 miljoen gezinnen van de boerenlandbouw en voor de ongeveer vier miljoen landloos gemaakte boerengezinnen. Het ministerie van de exportgerichte landbouw heeft vijf keer meer middelen dan het ministerie voor de meerderheid van de Braziliaanse boeren.

2014 is het ‘Internationaal jaar van de landbouw’. Benieuwd hoe dat ‘familiale’ gaat ingevuld worden. Misschien kan de geldstroom geswitcht worden, ten gunste van de familiale boerenlandbouw.