Duurzame landbouw
Met duurzame landbouw boert iedereen goed!
Belgische Noord-Zuidbeweging en milieuorganisaties bundelen krachten.
Het gaat niet goed met de landbouw in de wereld. De boeren kunnen er niet meer van leven en het milieu heeft er onder te lijden. Maar het kan ook anders! Duurzame landbouw kan de wereld voeden zonder een aanslag te plegen op de draagkracht van de aarde. Daarom bundelen we vanuit de Noord-Zuidbeweging en de milieuorganisaties onze krachten en voeren we twee jaar lang een gezamenlijke campagne voor een duurzame landbouw en voor het recht op voedsel.
Van de ruim 850 miljoen mensen die wereldwijd honger lijden, is de overgrote meerderheid boeren. En dat terwijl ze juist voedsel produceren! De boeren bevinden zich vaak in deze paradoxale situatie door een moeilijke toegang tot vruchtbare gronden, water, kredieten en zaden. Nationale overheden hebben maar al te vaak andere prioriteiten. Bovendien kunnen de kleine boeren in het Zuiden niet opboksen tegen de overspoeling van goedkope ingevoerde producten op hun plaatselijke markten. Zo komen ze massaal in het doodlopend straatje van honger en armoede terecht.
Terwijl voedsel toch een mensenrecht is! Iedereen heeft het recht op een goede en gezonde voeding. Al te veel mensen blijven van dit basisrecht verstoken. En het wordt er niet beter op door alles maar aan de vrije markt over te laten. Ook het milieu is er de dupe van. De grootschalige en nog steeds toenemende industrialisering van de landbouw weegt zwaar op het eeuwenoude evenwicht tussen mens en milieu. De natuur krijgt hiervan de vervuilde rekening voorgeschoteld. Dit kan zo niet langer!
|
De kleine ontregelende boon Wat heeft een kleine sojaboon uit Brazilië te maken met het lot van de boeren in Afrika? Niets, op het eerste zicht! Of toch wel? Het voorbeeld van de sojaproductie legt de verbanden bloot tussen industriële grootschalige landbouw, het vernietigen van ’s werelds natuurrijkdommen en internationale handelsmechanismen. Bovendien maakt het de noodzaak duidelijk van duurzame landbouw. In Europa voeren wij soja in uit Brazilië en Argentinië voor de aanmaak van veevoeder voor onze intensieve veeteelt. In Zuid-Amerika veroorzaakt de grootschalige sojaproductie niet alleen een ecologische ramp in het doen verdwijnen van immense oppervlakten regenwoud. Het betekent voor veel boeren en inheemse volken ook armoede en honger, wegens geen toegang meer tot hun gronden en het wegconcurreren van lokale teelten. In Europa veroorzaakt de massale vleesproductie het bekende mestoverschot. En onze vleesoverschotten en ons graan dumpen we dan maar in Afrika tegen spotprijzen. En daarmee concurreren we ginds de lokale boeren uit de markt. Zo is de productie van soja, die voornamelijk in handen is van enkele multinationals, verantwoordelijk voor een ecologische en sociale ramp op wereldvlak. Veel duurzamer is het om de nodige eiwitten voor dierenvoeding in Europa zelf voort te brengen. Verschillende eiwithoudende gewassen zoals grasklaver zijn daarvoor geschikt. |
Samen de boer op
Het kan anders! Gezamenlijk moeten we groeien naar een duurzame landbouw die aangepast is aan de lokale omstandigheden zonder de bodem uit te putten. Dergelijke landbouw is in de eerste plaats gericht op de regionale voedselvoorziening én respecteert tegelijk de natuur. Met duurzame landbouw kunnen de boeren de wereld voeden, niet alleen vandaag, maar ook in de toekomst. Zo kunnen onze kleinkinderen zich ook goed en gezond voeden.
Met dit in het achterhoofd slaan de Noord-Zuidbeweging en de milieuorganisaties de handen in elkaar. Met het samenwerkingsverband 2015 DE TIJD LOOPT voert de Noord-Zuidbeweging tien jaar lang campagne rond de Millenniumdoelstellingen. 191 landen engageerden zich binnen de Verenigde Naties om tegen 2015 de honger en de armoede in de wereld te halveren. Binnen dit kader eisen we samen, vanuit de Noord-Zuidbeweging en vanuit de milieuorganisaties, meer aandacht voor duurzame landbouw in Zuid én Noord. En dit om iedereen wereldwijd van voedsel te voorzien. Onze tien eisen omvatten niet alleen steun aan duurzame landbouw, maar ook aandacht voor betere handelsregels. En zélf kunnen we er ook iets aan doen.
Betere handelsregels
In dat eisenpakket hebben we het ook over handel. Landbouw en handel zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Boeren produceren voedsel voor zichzelf, maar ze verkopen hun producten ook om inkomsten te krijgen. De prijs die ze voor een product krijgen, bepaalt dus in grote mate de welvaart van het gezin. Lokale markten in het Zuiden worden op veel plaatsen echter ontwricht door goedkope invoer van bijvoorbeeld kippen, ajuinen, maïs, rijst en melkpoeder. Als die producten ook nog eens gesubsidieerd werden, dan hebben we te maken met dumping, wat gelijk staat met het uitvoeren onder de kostprijs. Dumping is oneerlijke concurrentie en doet de prijzen kelderen. Hierdoor zakt het gezinsinkomen van de lokale boerenfamilies als een pudding in elkaar.
We kunnen daarom de productie, de verdeling en de toegang tot voedsel niet aan de grillen van de vrije markt overlaten. Alle regio’s (en vooral de armste landen) moeten het recht krijgen om hun eigen markten af te schermen tegen deze goedkope invoer en ecologische dumping. Veel kleine boeren zijn ook afhankelijk van exportlandbouw zoals koffie en cacao. Schommelingen en te lage prijzen van deze grondstoffen hebben miljoenen gezinnen getroffen.
Een eerlijke en stabiele prijs voor de landbouwproducten is de beste manier om de boeren een waardig bestaan te garanderen. Maar ook de milieukost moet in de prijs verrekend worden. Het gaat bovendien niet op dat zwakkere milieuregels gelden voor ingevoerde producten dan voor de binnenlandse productie.
Steun kleinschalige duurzame landbouw
Anno 2006 is landbouw big business. Een handjevol gigantische landbouwmultinationals bepalen momenteel de wereldmarkt en gaan met het grootste deel van het geld lopen. Om meer winst te maken, zoeken de multinationale ondernemingen steeds goedkopere productieomstandigheden. Er moeten maatregelen genomen worden om de macht van de multinationals in te perken en de positie van de landbouwers te versterken.
Boeren overal ter wereld kunnen de gemeenschap voeden. Maar dan is er wel nood aan toegang tot gronden, water, … en tot markten met stabiele en lonende prijzen. En er is ook nood aan meer onderzoek rond duurzame landbouw en steun aan sterke boerenorganisaties.
In de meeste delen van de wereld is landbouw een vrouwenzaak. Afrikaanse vrouwen bijvoorbeeld staan in voor tachtig procent van de voedselproductie. Zij trekken ook naar de lokale markt om hun producten aan de man te brengen. Toch worden plattelandsvrouwen nog op veel gebieden achtergesteld. Zo bezitten ze zelden het land dat ze bewerken, en mogen ze hun geldpotje niet altijd zelf beheren. Duurzame landbouw zal dan enkel een toekomst hebben als we de obstakels uit de weg ruimen die boerinnen ervan verhinderen te leven van hun landbouw.
Overheden moeten ook een milieuvriendelijke landbouw stimuleren, die rekening houdt met de draagkracht van de aarde. Daarbij is het promoten van regionale markten zeer belangrijk. Het is toch al te gek dat landbouwproducten de halve wereld moeten afreizen, als ze ook ter plaatse kunnen geteeld worden.
In het winkelwagentje
Het is duidelijk dat veel van onze eisen gericht zijn aan overheden op diverse beleidsniveaus en internationale instanties. Maar zelf zijn we ook consumenten en dus beschikken we over een behoorlijke portie macht. Elke dag krijgen we landbouwproducten op ons bord. Dat maakt dat we zelf keuzes kunnen maken. Door producten te kopen die op een duurzame manier zijn voortgebracht, bij een Wereldwinkel, bioproducten uit je buurt, door je aan te sluiten bij een voedselteam of door af en toe wat minder vlees te eten, tonen we een bewust consumptiegedrag. Zo steunen we de boeren en het milieu in het Zuiden én het Noorden met een eerlijke prijs. En daarvoor hoeven we niet op beleidsveranderingen te wachten.
|
De 10 eisen van de Noord-Zuidbeweging en de milieuorganisaties:
zie Voedselkrant 12.06.06. |
[website] Meer info over deze gemeenschappelijke eisen: www.detijdloopt.be
Deze campagne is een gezamenlijke actie van Africa Europe Faith and Justice Network, Bioforum Vlaanderen, Bond Beter Leefmilieu, CDI-Bwamanda-België, FIAN-Belgium, Greenpeace, Ieder voor Allen, Jeugdbond voor natuur en milieu, KWIA, Natuurpunt, Netwerk Bewust Verbruiken, VELT, Vlaams Agrarisch Centrum, Voedselteams, VODO, Voor Moeder Aarde, Wervel en het samenwerkingsverband 2015 DE TIJD LOOPT: Bevrijde Wereld, Broederlijk Delen, Fos, Globelink, Intal, KBA, Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging 11.11.11, Noë, Oxfam Solidariteit, Oxfam Wereldwinkels, Plan België, Protos, Studio Globo, Trias, Vlaams Guatemala Comité, Volens, Vredeseilanden, Wereldsolidariteit, Wereldcentrum, Wereldmediatheek.