Ga naar de inhoud
maan

 

Landbouw en milieu bij één minister leggen, Is dat niet vragen om problemen? Botsen beide velden niet te hard om als minister een geloofwaardig coherent beleid te voeren? Of hebben we net nood aan een meer overkoepelende beleid?  

Wervel ziet in een geïntegreerd voedselbeleid het antwoord.

Landbouwers en natuurliefhebbers hebben het beiden in Vlaanderen moeilijk.Een van de oorzaken: een gebrek aan open ruimte. Vlaanderen is volgebouwd en als muizen strijden de twee groepen om de kruimeltjes open ruimte. Ook onze te grote veestapel staat onder discussie: Greenpeace stelt in een nieuw rapport dat de Belgische veestapel verantwoordelijk is voor de jaarlijkse uitstoot van 14 Gigaton CO2. Daarom ijvert de milieuorganisatie voor een sterke daling van de veestapel. Iets waar de traditionele landbouworganisaties niet op staan te wachten? Zij stellen dat de landbouw al erg veel doet om te beantwoorden aan de milieuwetgeving.

Schauvliege stelt in haar emotionele afscheidsspeech dat ze geprobeerd heeft deze tegenstellingen te overbruggen. Maar alvast in de perceptie kwam het over alsof ze de landbouwbelangen vertegenwoordigde. In de omstreden complot-toespraak sprak ze over de vorige minister die Landbouw en Milieu combineerde: Vera Dua. Zij moest onder druk van boerenprotest afstappen. Is de combinatie landbouw en milieu voor een minister alsof je naar de maan probeert te plassen? Deze oud-Vlaamse zegswijze wordt  in dit onderstaande tafereel van Breugel in beeld gebracht. Het gaat over het onmogelijke proberen te doen en weten dat je erdoor vuil zult worden.

Pieter I Bruegel ‘Twaalf Spreuken op borden’, inv. MMB.0046, Museum Mayer van den Bergh.

Voorbij het hokjesdenken

Als we ervoor willen zorgen dat het beleid betere resultaten heeft, moeten we voorbij het sectoraal hokjes denken! Te vaak wordt beleid vanuit domein A ondermijnd door het beleid van domein B. Niet alleen tussen landbouw en milieu zien we dit. Ook gezondheidsbeleid wordt soms ondermijnd door het landbouwbeleid. Waarom worden suikerbieten zo hard gesubsidieerd als suikerziekte en obesitas welig tiert?

De verkokering zorg er ook voor dat elke administratie zijn eigen lobby-apparaat kent. Boerenbond is kind aan huis bij departement landbouw en waarschijnlijk kent Natuurpunt vooral zijn weg naar de natuur administratie.

Door te werken aan een sterkere integratie van de beleidsdomeinen kan dat vermeden worden. Een pleidooi voor een voedselbeleid op Europees niveau wordt vandaag aangekondigd door het voedsel-expertenpanel IPES. Is dit ook een goed idee voor op Vlaams niveau? In het Landbouwrapport van de Vlaamse administratie wordt er ook een oproep gedaan om invulling te geven aan een Voedselbeleid.

Wat wordt er precies bedoeld met een voedselbeleid?

Vandaag wordt landbouw te vaak louter als een economische sector beschouwd.

Natuurlijk is het dat ook, maar tegelijk is het veel rijker dan dat. Boeren telen voedsel, doen aan landschapsontwikkeling en kunnen ingezet worden voor klimaatmitigatie. Voedselbeleid kijkt ook naar de consumentenzijde: draagt de landbouw bij aan een gezond en duurzaam voedingspatroon? De diverse aspecten van voedselbeleid – landbouw als economische sector, duurzaamheid en gezondheid- met elkaar koppelen laat toe een eenduidig (coherent?) beleid te voeren.

Maar tonen de problemen met Schauvliege niet aan dat zo’n integratie gedoemd is te falen?

Een coherent beleid is niet eenvoudig, maar dat betekent niet dat we alles op één hoop moeten gooien.  De diverse invalshoeken en beleidsdomeinen (milieu, landbouw, gezondheid) moeten blijven bestaan maar moeten met elkaar samenwerken om gemeenschappelijke doelstellingen te realiseren.

Die gemeenschappelijke doelstellingen moeten dan vastgelegd worden in het parlement. Daar moeten de diverse belangen in de samenleving tegenover elkaar staan en kijken welke afwegingen gemaakt worden. De voedselexperts van IPES identificieerde op Europees niveau volgende thema’s als cruciaal: de toegang tot land en water, een klimaatrobuust agro-ecosysteem, gezond en duurzame diëten voor iedereen, een korte en propere bevooradingsketen en de integratie van handel in duurzame ontwikkeling.  Dit is voor ons parlement alvast een goed uitgangspunt om zich door te laten inspireren. De ministers en de administraties kunnen dat beleid daarna integraal uitvoeren.

190207 ipes sustainable food policy roadmap figure 1 large 1Het IPES stelt een Europees voedselbeleid voor

Lokale voedselstrategie

Gemeenten en steden nemen vandaag vaak het voortouw op vlak van vernieuwend beleid. Naast de initiatieven voor klimaatneutrale steden ontwikkelden onder andere Brugge en Gent lokale voedselstrategieën. Het doel van een lokale voedselstrategie is een proces te creëren waarbij burgers, beleidsmakers, boeren en andere lokale actoren nadenken over hoe het voedselsysteem kan veranderd worden en welke acties er nodig zijn om die verandering te realiseren. Dat hebben we ook nodig op de andere beleidsniveaus! In Vlaanderen en Europa.  Een geïntegreerd voedselbeleid is geen onmogelijke opdracht, maar noodzaak.

 

Bronnen: LaRa 2018 (link)

IPES-food Towards a common food kpolicy for the EU