Donderdag 19 september kwamen kleine boeren samen in het Jubelpark te Brussel. Zij waren met de fiets gekomen vanuit Griekenland, Polen, Roemenië, Duitsland, Oostenrijk, Italië, Nederland, Frankrijk, Groot-Brittannië etc. Zij kwamen voor de beslissende bijeenkomst van de Europese leiders omtrent het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) voor de periode 2014-2020. Voor het eerst in 50 jaar Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid kan het Europees Parlement over het toekomstige landbouwbeleid mee beslissen. De drie machten moeten dus de volgende maanden op één lijn komen: de Europese Commissie met haar voorstel tot landbouwhervorming, de Ministerraad van de 27 EU-landen en het Parlement. Het globaal landbouwplan houdt nauwelijks rekening met de noden van het kleine familiale landbouwbedrijf. Met de Good Food March wilden de kleine boeren de aandacht vragen voor een ander landbouwbeleid en voor gezond voedsel.

Wervel verwelkomde die woensdagavond op de bioboerderij De Kijfelaar de Nederlandse groep, en donderdagmorgen trokken wij, Mark, Mathieu en ik, met de Wervelvlag, mee op in de mars rond de verschillende Europese gebouwen. Opvallende afwezigen waren de Boerenbond, Bioforum en De Landwijzer. Nochtans organisaties die opkomen voor de kleine boer (?). Er waren trouwens bijzonder weinig Vlamingen om onze Europese kleine boeren te verwelkomen na die lange fietstocht. Sterker nog: in de Vlaamse media kwam die optocht amper aan bod (1 gewone en 1 internetkrant) terwijl het in de overige Europese landen heel wat aandacht kreeg (5 radio-uitzendingen, 9 tv-journaals en maar liefst 56 krantenartikels).

Koeienfabriek bij de landsgrens

Er was een grote delegatie van de vereniging Novissen uit Abbeville om te protesteren tegen de geplande koeienfabriek van 1000 melkkoeien en 750 kalveren met daaraan verbonden een methaanproductie om 40.000 drijfmest uit een straal van 110km te verwerken. Een opeenhoping van 1750 dieren in besloten loodsen, in hoofdzaak gevoederd met soja, maïs uit Zuid-Amerika en Afrika en antibiotica om een epidemie te vermijden. Er zouden maximaal tien arbeiders tewerkgesteld worden. Een project van een ondernemer uit Pas de  Calais. De omliggende gemeenschap dreigt volledig ontwricht te worden. Nu al loopt de omgeving leeg, bang voor de vervuiling van grondwater, bodem en de verwachte geurhinder. Waar zal men de duizenden liter water per dag halen? Een monsterbedrijf vlakbij de grens en niemand, ook de boerenbond niet, heeft daar enige aandacht voor. Vlaanderen ligt inderdaad niet wakker van de industrialisering van de landbouw noch van de gevolgen daarvan voor mens en milieu.

Fietsende boeren aan het woord

De optocht rond de verschillende Europese gebouwen was ludiek en vooral gemoedelijk. Voor de massaal opgetrommelde politie was het een leuke vakantiedag. Na de mars werd er op het Luxemburgplein voor het Europees parlement verzameld voor een actie-brunch. Tijdens de brunch kwamen een voor een de afgevaardigden van de diverse boerengroepen op het podium om kort hun verhaal te doen over de voor sommigen zeer lange fietstocht. Pakkende verhalen waaruit vooral veel moed en, ondanks alles, hoop sprak.

Politiekers aan het woord

Vervolgens kwam de politiek aan het woord: Martin Schulz, voorzitter van het Europees Parlement, Isabel Durant en José Bové die als Europarlementleden oppositie voeren tegen het geplande nieuw landbouwbeleid en ten slotte Carlo Petrini namens Slow Food, die deze optocht en bijeenkomst mee organiseerde. Na de toespraken sprak VN-rapporteur Olivier De Schutter de menigte rechtstreeks toe per video.  Hij wees op:

• de vaststelling dat tegen 2050 meer dan 95% van de bevolking in de steden zal leven,
• de wereldbevolking hoogstwaarschijnlijk tot 12 miljard mensen zal zijn aangegroeid,
• de landbouwgronden (onder druk van die verstedelijking, de industrialisatie en vooral de vervuiling) zullen afgenomen zijn
  

en pleitte voor een beleid waar:

• voedselsoevereiniteit centraal staat
• landbouw geënt is op de lokale omgevingsfactoren en cultuur
• agro-ecologie voorrang krijgt zonder chemie of gewasmanipulatie
• respect is voor de arbeid van de lokale (kleine) boer en boerin.

Kortom: het tegenovergestelde van de voorstellen van de commissie.

Om 15 uur mochten zeven afgevaardigden van de kleine boeren de zitting in het Europees Parlement openen. Hier opnieuw pakkende getuigenissen van gewone boeren en boerinnen die 365 dagen per jaar met de zorg om de grond en hun dieren bezig zijn. Om de kwaliteit van hun gewassen, ook al ligt de kwantiteit daardoor lager. Hoe ongelijk de strijd is met de agro-industrie, hoe dorpen leeglopen, kortom een geluid dat men aan de Europese ronde tafel niet gewoon was, namelijk een betoog vanuit het hart.

Na deze getuigenissen kwamen de rapporteurs van de diverse commissies aan het woord. Met gebruik van het geijkte vakjargon stelden ze een voor een hun besluiten voor: Europa kan niet anders dan kiezen voor grootschalige industriële landbouw wil ze tussen de andere wereldspelers nog enige betekenis hebben. Over het alternatief, zoals Olivier De Schutter het formuleerde en het in de aanbevelingen van het IAASTD verwoord staat, geen woord. Een kaakslag voor de aanwezige boeren en boerinnen.
Wij hebben dan ook het aangekondigde debat in het parlement niet meer afgewacht. Pas nu begrepen we de opmerking van een euroambtenaar die tijdens de brunch naar ons toekwam met de laconieke mededeling dat onze actie geen zin had gezien het nieuw globaal landbouwplan zo goed als definitief vastlag. Hij had gelijk als je het louter verstandelijk bekijkt. Vanuit het hart echter, vanuit het hart van José Bové, van Olivier De Schutter en vooral van de kleine boeren niet. Zelfs al wordt dit plan er vanuit de logica van het vrijmarktdenken door gedrukt, we kunnen niet genoeg en aanhoudend weerstand bieden tegen zoveel onrecht. Is dat niet de bestaansreden van Wervel?

Johan De Schacht